ေခ်ာက္ၿမိဳ႕နယ္္ကုိ ဗဟုိျပဳၿပီး လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ဟာ ျပင္းအား ၆.၈ အထိရွိခဲ့ၿပီး ပုဂံအပါအဝင္ ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြတည္ရွိတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြက ေစတီ၊ ပုထုိးေတြပါရွိခဲ့ပါတယ္။
ပုဂံမွာေတာ့ ေရွးေဟာင္းလက္ရာ ၁၉၀ ေက်ာ္ ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္လုိ႔ သိရွိရၿပီး ျပန္လည္ ျပဳျပင္မႈေတြကုိလည္း ယူနက္စကုိရဲ႕ လမ္းညႊန္မႈနဲ႔ ျပဳျပင္သြားမယ္လုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ညႊန္ၾကားထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြ ပ်က္စီးမႈထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ဘက္က ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရဲ႕ ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြလည္း ပါဝင္ခဲ့ရပါတယ္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ဟာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီတဲ့ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခုျဖစ္သလုိ ပုဂံယဥ္ေက်းမႈထက္ ေရွးက်လြန္းတဲ့ အေဆာက္အအုံေတြ လက္ရာေတြရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းဝင္ ေနရာမ်ားစြာႏွင့္ ခံတပ္မ်ား၊ ေရကန္မ်ား၊ နန္းၿမိဳ႕႐ိုးမ်ား၊ ေရွးေဟာင္း အႏုပညာလက္ရာမ်ား၊ ေစတီပုထိုးမ်ား တည္ရွိဆဲျဖစ္သျဖင့္ ေရွးေဟာင္းအႏုပညာကို ေလ့လာလိုသူမ်ား အႀကိဳက္ေတြ႔သည့္ ေနရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အျခားတစ္ဘက္မွာ ေျမာက္ဦးဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ငလ်င္ေၾကာ ကုိးခုရွိတဲ့အနက္ ငလ်င္ေၾကာ တည္ရွိမႈမွာ ပါဝင္တဲ့ ၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပန္လည္ ျပဳျပင္မႈအပုိင္းကုိ ပုဂံလုိ သီးသန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္မႈမ်ိဳး ျပဳလုပ္တာေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။ ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြအေပၚ ျပန္လည္ၿပီး ျပဳျပင္တဲ့အခါ မူလအတုိင္း မေရာက္ရွိမွာ ကုိ ယဥ္ေက်းမႈအေမြႏွစ္ ျမတ္ႏုိးတဲ့သူေတြအတြက္ စုိးရိမ္စရာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရဲ႕ အထင္ကရ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံနဲ႔ ဘုရားေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ရတနာ့ မာရ္ေအာင္ေစတီ၊ ရတနာပုံေစတီ၊ ကုိးေသာင္း ပုထုိးေတာ္ရဲ႕ နံရံအေပၚပုိင္း ေက်ာက္တုံးမ်ား ျပဳတ္က်သြားျခင္းနဲ႔ ေပၚတူဂီလက္ရာ အေဆာက္အအုံေဟာင္း တစ္ခု ၿပိဳပ်က္သြားခဲ့ရပါတယ္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအုံေတြ ပ်က္စီးသြားတာနဲ႔ ပါတ္သတ္ၿပီးေတာ့ မၾကာခင္ အခ်ိန္ အနည္းငယ္ အတြင္းမွာ ျပန္လည္ၿပီး ျပဳျပင္သြားမွာလုိ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးၿငိမ္းလြင္က ဆုိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူ႔အေနနဲ႔ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကုိ ေရွးပုံစံအတုိင္းပဲ ထားရွိခ်င္တယ္လုိ႔ သူရဲ႕ဆႏၵကုိ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားပါတယ္။
“ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြက ဘုရား၊ ေစတီ၊ ပုထုိးဆုိရင္ ဒီအတုိင္း မထားခ်င္ၾကဘူးေလ ျပန္ၿပီး ျပဳျပင္ၾကလုိတဲ့ စိတ္ေစတနာေတြ ရွိၾကတယ္။ မူလ ပုံစံ အတုိင္းေတာ့ မရေတာ့ဘူးေပါ့၊ ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြကုိ ဒီအတုိင္းပဲ ထားခ်င္တယ္’’
ေျမာက္ဦးဟာ ပုံဂံေဒသနဲ႔ မတူဘဲ ဒီေရဒဏ္၊ မုိးဒဏ္ကုိပါ ခံစားေနရၿပီး ပုဂံေဒသမွာ မုိးဒဏ္ပဲရွိတဲ့ အ တြက္ ေျမာက္ဦးဟာ စုိးရိမ္ရတဲ့ အေနထားမွာ ရွိေနတယ္ဆုိတာကုိ ဦးၿငိမ္းလြင္ရဲ႕ေျပာျပခ်က္အရ သိရပါတယ္။
“ ေျမာက္ဦးဟာ ေရႀကီးရင္ ဒီေရေတြ ဖုံးကုန္တယ္။ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံေတြကုိ ပ်က္စီးဖုိ႔ လြယ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခ်ာင္းေတြကုိ ျပန္ၿပီး တူးေဖာ္မယ္ဆုိၿပီး ျပည္နယ္ အစုိးရဆီက ရန္ပုံေငြ သိန္း ၂၀၀၀ ရွိပါတယ္။ ႏြံဖုန္းတဲ့ အရာေတြကုိ ျပန္တူးေဖာ္မယ္ေပါ့ ’’
ျပည္နယ္အစုိးရအဖြဲ႔က တာဝန္ရွိ ဝန္ႀကီးေတြကေတာ့ ေျမာက္ဦးကုိ ငလ်င္အၿပီး ေနာက္ တေန႔မွာပဲ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ပ်က္စီးသြားတဲ့ အေဆာက္အအုံေတြကုိ ၾကည့္ရႈခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအုံေတြဟာ ျပန္ၿပီးျပဳျပင္ထားတဲ့ အပုိင္းက ၿပိဳပ်က္သြားတာပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျမာက္ဦးေရွးသု ထိန္းသိန္းေရး ေဒၚခင္သန္းက ဆုိပါတယ္။
“ ကုိးေသာင္းရဲ႕ ပုထုိးေတာ္မွာဆုိလည္း ျပန္ၿပီးျပဳျပင္ထားတဲ့ အပုိင္းက ၿပိဳပ်က္သြားၾကတာပါ။ ရတာနာပုံလည္း ဒီလုိပဲ၊ ဒါဟာ ေျမာက္ဦးရဲ႕ ဘုရားပုထုိးေတြကုိ ျပန္ၿပီးျပဳျပင္တဲ့အခါ ယူနက္စကုိက သတ္မွတ္ထားတဲ ့ ပညာရွင္ေတြမပါဘဲနဲ႔ ျဖစ္သလုိ ျပန္ၿပီးျပဳျပင္မြမ္းမံတဲ့ အတြက္ပါပဲ၊ ေျမာက္ဦးဟာ ယူနက္စကုိလည္း မဝင္ဘူး။ ေျမာက္ဦးထက္ ေနာက္က်တဲ့ ပုဂံေတာ့ ယူနက္စကုိထဲမွာ ပါသြားတယ္၊ တနည္းေျပာရရရင္ ေျမာက္ဦးကုိ ယူနက္စကုိထဲ မပါေအာင္ ရည္ရြယ္ၿပီး ဖ်က္ဆီးသလုိပဲ”
၂၀၁၂ က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ား ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕(Global Heritage Fund) မွ ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာမွာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို အာရွတိုက္၏ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ အေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရေသာ ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္ ၁၀ခုမွာ စာရင္းသြင္းခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၃ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ အာရွတိုက္၏ ေရွးေခတ္ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ထြန္းကားလာျခင္း၊ လံုေလာက္ေသာ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ မရွိျခင္း၊ ခိုးယူလုယက္ျခင္း၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားျခင္းႏွင့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီး ေပ်ာက္ကြယ္မည့္ ေဘးအႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လုိ႔ ပါရွိပါတယ္။
ေျမာက္ဦးရဲ႕ ပ်က္စီးမႈ အေနထားေတြကုိေတာ့ လုံေလာက္ေသာ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ မရွိလုိ႔ပဲ သုံးသပ္ ရမလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ ေရေၾကာင္း စနစ္ေတြ၊ ေခ်ာင္းေတြရဲ႕ ေရစီးဆင္းပုံကုိ ေရွးေခတ္ ပုံစံအတုိင္း ျပန္လည္ ရရွိဖုိ႔အတြက္ ျပဳျပင္မယ္ဆုိရင္ ေဒၚလာ သန္းခ်ီကုန္က်မွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေရွးသု ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးၿငိမ္းလြင္က ဆုိပါတယ္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရဲ႕ ပ်က္စီးမႈကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ အတြက္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ ျမတ္ႏုိးတဲ့သူေတြက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က ယူနက္စကို ကို တင္ျပမယ္ဆုိၿပီး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ယူနက္စကိုသို႔ တင္ျပရာတြင္ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္မ်ားကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းသည့္ဇုန္၊ ေရွးေဟာင္း ဘုရား၊ ေက်ာင္း၊ ကန္၊ သိမ္၊ ဇရပ္၊ ေစတီပုထိုးမ်ားႏွင့္ အေဆာက္အအံုမ်ား ထိန္းသိမ္းရန္ဇုန္၊ ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရာက္ရွိေနသည့္ အေမြအႏွစ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းမည့္ဇုန္ဟူ၍ ဇုန္သံုးခု ခြဲျခားတင္ျပသြားဖုိ႔ စီစဥ္ခဲ့ေမယ့္ ျဖစ္ေျမာက္မလာခဲ့ပါဘူး။
ေဒၚခင္သန္းက - ယူနက္စကုိ ဝင္ႏုိင္ဖုိ႔အေရး ေျမာက္ဦးရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကုိ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ လႊတ္ေတာ္ကုိ ေရာက္ေအာင္ တုိက္တြန္းသြားမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ေျမာက္ဦးဟာ သမုိင္း၀င္ေစတီေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ကာကြယ္ဖုိ႔ အေရးတစ္ႀကီး လုိအပ္ေနတယ္လုိ႔ ေဒၚခင္သန္းက ထုတ္ေဖာ္ေျပာပါတယ္။
ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းဖုိ႔အတြက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၅ႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္း က်ပ္ေငြ ၁ ဒႆမ ၅ ဘီလီယံ ( အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၂ သန္း) သုံးစြဲခဲ့တယ္လုိ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေရွးသုဌာနရဲ႕ မွတ္တမ္းေတြ အရသိရွိရပါတယ္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္မွာ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံေတြ ပ်က္စီးမႈဟာ ၁၉၉၄ တုန္းက တစ္ေခါက္ ျဖစ္ခဲ့တယ္လုိ႔လည္း ေဒၚခင္သန္းက ေျပာပါတယ္။
“ ခု ၿပိဳက်သြားတဲ့ ဟာေတြ ဆုိရင္ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လုပ္ထားတာလည္း လက္ရာေတြ မေကာင္းဘဲ ေရွးေဟာင္း အေၾကာင္းကုိ နားမလည္ပဲ ျဖစ္သလုိ လုပ္ၾကတာ၊ က်မက အၿမဲ ဆုေတာင္းေနရတာ ဘုရားဖူးတဲ့သူေတြ ရွိတဲ့အခါ မၿပိဳပ်က္ေစနဲ႔လုိေပါ့၊ ဒါဟာ ျပန္ၿပီး ထိန္းသူေတြရဲ႕ တာဝန္ပဲ၊ ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြကုိ ဖ်က္ဆီးေနတာနဲ႔ တူတယ္ ’’
ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံေတြ ပ်က္စီးသြားတာနဲ႔ ပါတ္သတ္ၿပီးေတာ့ မၾကာခင္ အခ်ိန္ အနည္းငယ္ အတြင္းမွာ ျပန္လည္ၿပီး ျပဳျပင္သြားမွာ ဆုိေပမယ့္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရဖုိ႔နဲ႔ ရခုိင္တုိ႔ရဲ႕ ေရွးေဟာင္းေျမာက္ဦးကုိ ဘယ္လုိ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းမလဲဆုိတာကေတာ့ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ စုိးရိမ္မႈတခုျဖစ္လာပါတယ္။
0 comments:
Post a Comment